नरेन्द्र मानन्धर (इमेज)
काठमाडौं, पुस २१ । नेपालमण्डल सभ्यतामा हिति सम्पदा महत्वपूर्ण रहेको छ ।

तर अव्यवस्थित र अनियन्त्रित शहरीकरणले यो सम्पदा संकटमा परेको छ ।

तर सम्पदाप्रेमीको दवाब र प्रयासमा सुकिसकेका केही हितिबाट भने पानी बग्न थालेको छ ।

ललितकलामा विश्वप्रसिद्ध शहर पाटन अर्थात यल् जहाँ विश्व प्रसिद्ध प्रसस्त संम्पदाहरु रहेका छन् ।

विश्व संम्पदामा सूचीकृत पाटन दरवार लगायतको क्षेत्रमा रहेका ऐतिहासिक हितिहरुबाट भने पानी बग्न छोडेको छ ।

कारण अव्यवस्थित र अनियन्त्रित शहरीकरण यसैमध्ये पाटन दरवारभित्रै रहेको तुसाः हिति र भण्डारखाल हिति पनि हो ।

सम्पदाप्रेमीको दवाब र प्रयासपछि अहिले दुवै हितिबाट पानी बग्न थालेको छ ।

भण्डारखाल पोखरीको पानीलाई मेशिनले तानेर हितिमा पानी सुचालु गरिएको हो ।

स्मारक संरक्षण तथा दरवार हेरचाह कार्यालयले तत्काल राजकुलो र प्राकृतिकरुपमा हितिमा पानी ल्याउन सम्भव नभएपछि अस्थायी भए पनि पोखरीको पानीलाई चलाएको हो ।

काठमाडौं उपत्यका संम्पदा ट्रष्टका पाटन दरवारका इन्चार्ज रविन कपालीले अहिले भण्डारखाल पोखरीको पानी नै दुवै हितिमा आउने बनाए पनि पछि प्राकृतिक रुपमा नै पानी आउने बनाउने प्रयास भइरहेको बताउनुभयो ।

नेपाल भाषामा उखुलाई “तु” भनिन्छ, भने “सा” भन्नाले स्वादलाई जनाउँछ त्यसैले उखुको रस जस्तै मिठो स्वादको पानी आउने भएकोले यस हितिको नाम तुसाःहिति रहन गएको पनि भनिन्छ ।

यहाँ ७८ देव–देवीहरुको मुर्तिसमेत स्थापना गरिएको छ ।

भण्डारखाल पोखरी पनि राजा सिद्धीनरसिंह मल्लले बनाएका हुन ।

जसमा निरन्तर पानीको बहावका लागि भण्डारखाल हिति बनाइएको थियो ।

हिति संरक्षण अभियन्ता सुुदर्शन महर्जनले राजकुलोलाई व्युत्याएर प्राकृतिक रुपमा नै सबै हितिमा पानी ल्याउनु पर्नेमा जोड दिनुभयो ।

यसका लागि सरकारले ठोस योजना ल्याउन आवश्यक रहेको उहाँको भनाइ छ ।

यस्ता ऐतिहासिक हितिलाई पुर्नजीवन दिन आवश्यक छ ।

यो हाम्रो मात्र होइन विश्व कै जीवित सभ्यता र सम्पदा हो ।

विकासको नाममा सम्पदा मास्ने सोचलाई सबैले परिवर्तन गर्नु पर्ने खाँचो देखिएको छ ।

भिडियो हेर्नुहोस्

भिडियो : सानु माली