झापा । नेपाली बजारमा चिया बिक्री गर्न थालिएको एक सय ५७ वर्ष भएको छ ।चियाले आफ्नै ट्रेडमार्क पाएसँगै पूर्वी नेपालका दुई दर्जन चिया उद्यमी चियाखेतीमा हौसिएका छन् ।

नेपालमा चिया खेती सुरु भएको लामो समय बितिसक्दा समेत चियाले ट्रेडमार्क पाउन सकेको थिएन । जसका कारण यसअघि व्यवसायीले आ–आफ्नै तरिकाले चिया निर्यात गर्दै आएका थिए । नेपाली चियाका नाममा कम गुणस्तरको दार्जिलिङको चिया पनि निर्यात हुने गरेको थियो ।

अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा नेपाली चियाको स्तरबारे प्रश्न उठ्न थालेपछि नेपाल सरकारले चियाको गुणस्तर सुनिश्चित गरी ब्राण्डिङ गर्न ट्रेडमार्क कार्यान्वयनमा ल्याएको छ ।

राष्ट्रिय चिया तथा कफी विकास बोर्डले २०७४ मा बनाएको नेपाली अर्थोडक्स चिया प्रमाणिकरण निर्देशिका अनुसार नेपालमा उत्पादन हुने चियाको अन्तर्राष्ट्रिय बजार विस्तारका लागि हिमाल अंकित ट्रेडमार्क कार्यान्वयनमा ल्याइएको हो ।

नेपालबाट निर्यात हुने अर्थोडक्स चियामा अब नेपाल टी क्वालिटी फ्रम दि हिमालयज उल्लेखित लोगो राखिएको राष्ट्रिय चिया तथा कफी बिकास बोर्डका क्षेत्रिय प्रमुख गौरव लुइटेलले जानकारी दिनुभयो ।

नेपालको अर्थोडक्स चिया अहिले अमेरिकादेखि जापानसम्म पुग्ने गरेको बताइएको छ । दक्षिण कोरियादेखि युरोपका देशमा पनि नेपाली चियाको माग रहेको तर, बजार हिस्सा भने बढ्न सकेको छैन् ।

राष्ट्रिय चिया तथा कफी विकास बोर्डले वार्षिक ६० लाख किलो अर्थाेडक्स चिया उत्पादन हुने गरेकोमा ५४ लाख निर्यात हुने जनाएको छ । तर, ८० प्रतिशत निर्यात भारतमा हुने गरेकाले व्यवसायीले अझैं राम्रो मूल्य पाउन सकिरहेका छैनन् ।

तर, नेपालमा उत्पादित चिया निर्यात वापत वार्षिक झण्डै चार अर्ब रुपैयाँ भित्रिने राष्ट्रिय चिया तथा कफी विकास वोर्ड प्रदेशिक कार्यालय बिर्तामोडका क्षेत्रीय प्रमुख लुइँटेलको भनाइ छ ।

राष्ट्रिय चिया तथा कफी विकास बोर्डले २०७४ मा बनाएको नेपाली अर्थोडक्स चिया प्रमाणिकरण निर्देशिका कार्यान्वयनमा आएसँगै अब चियाको गुणस्तर सुनिश्चित गरी विश्व बजारमा नेपाली चिया निर्यात गर्न सके यहाँका चिया किसानदेखि उद्योगीसम्मले चियाको मुल्य पाउने बाटो खुल्ने थियो ।