काठमाडौं । उपत्यकामा यतिबेला धुलो, धुवाँ र फोहोरकाबीच पनि ढकमक्क फुलेका पैँयू र आरु प्रजातिका फूलकाे सौन्दर्यले वसन्त ऋतुलाई स्वागत गरिरहेकाे छ ।

फोहोर, प्रदूषित र कुरुप बस्तीका रुपमा अधिकांश उपत्कावासीको धेरै घृणा, थोरै मायाको पात्र बन्दै आएको काठमाडौंलाई यतिबेला बसन्तको उन्मादले छोएको छ ।

आंशिक नै किन नहोस, सडक पेटी र केही खुल्ला मैदानमा फुलेका फूलको सौन्दर्यले यदि यो धर्ती मानव ध्वंशको शिकार नहुँदो हो त काठमाडौं अमरावती कान्तिपुरी नगरी हुनसक्छ भन्ने सन्देश प्रवाह गरेको छ। त्यसै पनि आरु फुल्ने मौसम बर्खाको सूचक हो भने पैयू फुल्नुलाई हिउँदको आमन्त्रण मानिन्छ ।

धुलो, धुवाँ, फोहोर र गाडीका कर्कश ध्वनिबीच यतिबेला काठमाडौँ उपत्यकामा ढकमक्क फुलेका पैँयू र आरु प्रजातिका फूलले वसन्त ऋतुलाई स्वागत गरिरहेको भान हुन्छ । जापनिज नाम ‘साकुरा’, अङ्ग्रेजीमा ‘चेरी ब्लसम’ अनि नेपाली रैथाने पैँयू र आरुले चिनिने एक प्रकारको रुख, जसमा फुल फूल्ने बेलाको सौन्दर्यले वातावरण, मानव अनि जीवलाई मन्त्रमुग्ध पार्ने सामथ्र्य राख्छ । हेर्नुस त खडेरीमा पानीको प्राप्ति झैं किशोरीहरु यही फूलको मादक सौन्दर्यमा कला सजाउन उन्मुक्त भएर लागेका छन् ।

नेपालमा १५ किसिमका आरु प्रजातिका बनस्पति पाइन्छन् । केही फल र केही बोट सजावटका लागि प्रयोग गर्ने गरिएको छ । उपत्यकाका सडकमा प्रुनस सेरासोईड पैयु, प्रुनस सेर्सीफेराका विभिन्न उपप्रजाति वनस्पति रोपिएका छन् । यी फूल कहाँबाट कसरी ल्याइए त ?

सेतो रङमा फुल्ने चाहिँ प्रुनस सेरुलत्ता हो । यसलाई जापनिज चेरी पनि भन्ने गरिएको छ । रातो रङमा फुल्ने चाहिँ प्रुनममुम प्रजाति हो । गुलाबी रङमा फुल्ने प्रुनस बिलेना हो । आरु प्रजातिका बोटमा फूल फुल्न थालेपछि विस्तारै पात पलाउन थाल्छ । जाडोयाममा यिनीहरू पात झरेको झाडीजस्ता देखिन्छन् । वसन्तको सुरुवात भएसँगै फुल्न थाल्छन्, अनि विस्तारै पात पनि पलाउन थाल्छ । यो प्रजातिका वनस्पतिको नेपालमै व्यावसायीक उत्पादन हुने गरेको छ ।

वसन्त ऋतु प्रकृतिले काँचुली फेर्ने मौसम हो । फूलमात्र हैन वनस्पतिका बुढा पात झरेर पिपिरापिपिरी पलाउँछ । प्रकृतिको एउटा नियम छ । नयाँ पात पलाउन, पुराना पात झर्नुपर्छ । वसन्त ऋतुले प्रकृतिको त्यो सत्यलाई पनि उद्घाटित गरेको छ । यिनै फूल जस्तै मान्छेको मन होस । प्रत्येक मनमा सौन्दर्य चेतको प्रवेश होस ।

वसन्त ऋतुको यो उज्यालोले समृद्ध, सुसंस्कृत काठमाडौं बनाउने उर्जा भरोस् ।