आम निर्वाचन २०७९ को मत परिणाम आउनेक्रम जारी रहँदा मधेश केन्द्रित दलहरुको अवस्था आधार क्षेत्रमै नाजुक देखिएको छ । २०६२/०६३ सालको जनआन्दोलनपछि भएको मधेश आन्दोलनले मुलुकको केन्द्रिय राजनीतिमा हस्तक्षेप गर्ने हैसियतमा पुगेका मधेशकेन्द्रित दलहरुलाई यसपटकको चुनावमा भने अस्तित्व जोगाउनँनै हम्मे हम्मे भएको छ । व्यक्तिगत र सत्ता स्वार्थले मधेश केन्द्रित दलको आधार इलाकानै ध्वस्त मात्रै भएको छैन शीर्ष नेताको भावी राजनीति पनि संकटमा परेको छ ।

कुनैबेला मधेशको आइडल मानिने जनता समाजवादीका अध्यक्ष उपेन्द्र यादव यसपटक पराजित हुनुभएको छ । मधेशको मुद्धा उठाएर भूमिगत रहेका जनमत पार्टीका अध्यक्ष सीके (चन्द्रकान्त) राउतले अध्यक्ष यादवलाई सप्तरी २ मा दोब्बर मतले पारजित गर्नुभयो । अब संसदीय राजनीतिमा सीकेको उदय जवर्जस्त रुपमा भएको छ । मधेश आन्दोलन यादव नेतृत्वको तत्कालीन मधेशी जनाधिकार फोरमकै अगुवाईमा भएको थियो । मधेश आन्दोलनकै जगमा मुलुक संघीयतामा जान सम्भव भएको राजनीतिक वृत्तमा चर्चा हुने गरेको छ ।

मधेश आन्दोलनपछि भएको पहिलो संविधानसभामा फोरमले ५३ सिट ल्याएको थियो । दोस्रो संविधानसभाको चुनावसम्म आउँदा पार्टी फुटेपनि केन्द्रिय राजनीति त्यसमा पनि सरकार बनाउन र गिराउन मधेश केन्द्रित दलसँग पर्याप्त अंक थियो । संविधान जारी भएपछि भएको पहिलो संसदीय निर्वाचनमा मधेश केन्द्रित दलले राष्ट्रिय राजनीति र सरकार गठन गर्न तथा गिराउनसम्मको हैसियत गुमाए । यद्यपि मधेश प्रदेशमा भने मधेशकेन्द्रित दल सरकार गठन गर्न सफल भए । तर, २०६४ सालपछि भएका निर्वाचनको मतलाई हेर्ने हो भने मधेशकेन्द्रित दलको आधार क्षेत्रमै तीब्र क्षयीकरण भईरहेको छ । मधेश आन्दोलनपछि जन्मिएको तराई मधेश लोकतान्त्रिक पार्टी (तमलोपा) पनि छिन्नभिन्न भईसकेको छ । तमलोपाका संस्थापक महन्थ ठाकुरले अहिले लोकतान्त्रिक समाजवादी पार्टी (लोसपा) गठन गर्नुभएको छ । तर, यो पटकको चुनावमा लोकतान्त्रिक समाजवादीको अवस्था पनि दयनीय देखिएको छ । लोसपाका नेताहरु आफ्नै निर्वाचन क्षेत्रमा कमजोर देखिएका छन् । मधेशकेन्द्रित दलहरुको आधार क्षेत्रमै नेपाली कांग्रेस र एमालेले निरन्तर धावा बोलिरहेका छन् । जनमत पार्टी मधेश केन्द्रित पुराना र ठूला दललाई चुनौती दिँदै अप्रत्याशित रुपमा उदाएको छ ।

पुराना मधेश केन्द्रित दलभन्दा जनमतको जनमत यो निर्वाचनमा बढी देखिएको छ । कुनै बेला मधेशमा एकलौटी उपस्थिति देखाएको सद्भावना पार्टी छिन्नभिन्न भएर उसको अस्तित्व नै मेटिएको छ । २०७४ को आमनिर्वाचनमा मधेस केन्द्रित दुई दलले प्रतिनिधिसभाको प्रत्यक्षतर्फ १९ सिट जितेका थिए । यादव नेतृत्वको तत्कालीन संघीय समाजवादी फोरम ९ र राष्ट्रिय जनता पार्टी (राजपा) १० ठाउँमा विजयी भएका थिए । मधेस प्रदेशसभामा फोरमले २९ र राजपाले २५ सिट जितेका थिए । अन्य ६ प्रदेशमा एमाले र माओवादीको वाम गठबन्धनले सरकार बनाउँदा मधेसमा फोरम र राजपाको सरकार बनेको थियो । मुख्यमन्त्री फोरम र सभामुख राष्ट्रिय जनता पार्टीले लिएका थिए ।

अघिल्लो निर्वाचनमा अहिलेका जनता समाजवादी पार्टी र लोकतान्त्रिक समाजवादीले पश्चिम तराईबाट पनि प्रत्यक्षतर्फ केहि सिट जितेको थियो । तर,योपटक पश्चिम तराईमा कुनै बेला तत्कालिन राष्ट्रिय जनता पार्टीका नेता रहनुभएका रेशम चौधरीको पार्टी नागरिक उन्मुक्ति पार्टी उदाएको छ । नागरिक अन्मुक्ति पार्टीले मुलुकका स्थापित र ठूला राजनीतिक दल नेपाली काँग्रेस, नेकपा एमाले र माओवादी केन्द्र जस्ता पार्टीलाई चुनौती दिएको छ । सारांसमा मधेश केन्द्रित राजनीतिक दलका नेताहरुको व्यक्तिगत र सत्तास्वार्थ राजनीतिले आधार क्षेत्रमै तीव्र क्षयीकरण भईरहेको छ ।