काठमाडौं । २०७९ साल चुनावी वर्ष बन्यो । स्थानीय, प्रदेश र संघका प्रतिनिधि चुनेर नेपाली जनताले आफ्नो भाग्य र भविष्यको जिम्मेवारी जनप्रतिनिधिलाई दिए । तर जनताले तेस्रो स्थानको मान्यता दिएको दलको नेतृत्वमा बनेको गठबन्धन सरकार तीन महिनामै ढलेर अर्को गठबन्धनमा अनुवाद भयो । त्यसमाथि अर्थतन्त्रमा देखिएको कालो बादलले नयाँ वर्ष थप चुनौतिपूर्ण बनेको छ । विकासका लागि छुट्याइएको बजेटले कर्मचारीको तलवभत्ता धान्नुपरेको विडम्बना शुरु भइसकेको छ ।

७० को दशकमा नेपालले संविधान जारी गर्ने, गणतन्त्र संस्थागत गर्ने देखि लिएर नाकाबन्दी भूकम्पको अनुभूति गर्‍यो । यो समयमा आर्थिक तथा राजनैतिक उतारचढाव धेरै भए । यो दशको अन्तिम बर्षको चुनावमा बर्षौदेखि पकड जमाएका दलहरुले स्वतन्त्र तथा नयाँ दलहरुको सामना गर्नुपर्ने स्थिति आयो । र निर्वाचन परिणामले अनपेक्षित तरंग ल्याइदियो । निर्वाचनमा नवोदित दलहरूले पाएको जनमतले मूलधारका दलहरूलाई झट्का लाग्यो । चुनावपछि पनि सरकारको नेतृत्वको लागि देखि लिएर राष्ट्रपतिका लागि पनि छोटो समयमा दलहरुले गठबन्धन तोड्ने र जोड्ने चलखेलमा लागे ।

चुनावमा एक भएका कांगे्रस, माओवादी, एकीकृत समाजवादी लगायतका पाँच दल सरकारको नेतृत्वका लागि फुटे । र माओवादी नेतृत्वको सरकारका लागि एमाले सहित राष्ट्रिय स्वतन्त्र पाटी, जनमत पार्टी लगायतका दलहरुसंगको गठबन्धन बन्यो । र त्यसको केही समयमै राष्ट्रपति निर्वाचनका लागि पुन गठबन्धन भत्कियो र पुरानो गठबन्धन ब्युँतियो र राष्ट्रपतिमा कांग्रसबाट रामचन्द्र पौडेल निर्वाचित हुनुभयो ।

यस अवधिमा सरकारको नेतृत्व गरिरहनुभएका प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहालले दुई पटक विश्वासको मत लिनुपर्ने अवस्था आयो । यससँगै यो अवधिमा मन्त्रीहरु फेरिने क्रमपनि जारी नै रह्यो । सधै झैँ यो बर्ष पनि नेताहरुले आफू अनुकल संविधान कानूनको व्याख्या गर्ने र संसदीय राजनीतिका पुरानै विकृति र विसंगतिलाई दोहोर्‍याइरहे । जनताको आशाको अन्तिम भर मानिने न्यायालय निरन्तर व्यवस्थापिका र कार्यपालिकाको बलमिच्याइँमा परेको गुनासो आइरह्यो । त्यसैको फलस्वरुप कायममुकायमकै हैसियतमा प्रधानन्यायाधीश घर फर्किने चलन स्थापित बन्दै गयो ।

त्यस्तै यो बर्षको सुरु संगै बैंकहरुमा तरलता अभाव हुँदा कर्जाको ब्याजदर वर्षेभरि उच्च अंकले बढ्यो । यसले उद्योग व्यवसायी, सामान्य नागरिकदेखि सरकार सबैलाई ठूलो असर पर्‍यो । त्यस्तै ७९ सालमा महंगी आकासीँदा नागरिकको भान्सा कठिन अवस्थामा पुग्यो । उद्योग व्यवसाय प्रभावित हँुदा धेरैले रोजगारी गुमाउने अवस्था आयो । घरजग्गाको कारोबार ठप्प जस्तै भयो । शेयर बजारमा पनि निरन्तर गिरावट आईरह्यो ।

सरकारले विदेश मुद्राको सञ्चिति जोगाउन अत्यावश्यकीय बाहेकका वस्तु आयातमा कडाइ ग¥यो । जसका कारण बजार मन्दी सुरु भयो । सरकारले विलासिताका वस्तु आयातमा प्रतिबन्ध हटाइसकेपनि बजारको मन्दी भने ७९ सालमा हट्न सकेको छैन । यता, अर्थतन्त्रमा यो बर्ष बाह्य क्षेत्रमा सुधार आएको नेपाल राष्ट्र बैंकले जनाएको छ । गत बर्षको तुलनामा आयात करिब २० प्रतिशतले घटेको छ भने रेमिट्यान्स २५ प्रतिशतले बढ्ेको छ । समग्रमा ७० को दशक नै नेपालका लागि खासै सुखद रहेन ।

संविधान जारी, गणतन्त्र संस्थागत, पहिलो महिला राष्ट्रपति, पहिलो महिला प्रधानन्यायाधीस, तीन तहका सरकार गठन, चुच्चे नक्सा जारी, पाईपलाईनबाट पेट्रोल आयात, रेल लगाएका सुखद घटनाक्रम भए पनि यो दशकमा चरम राजनीतिक संक्रमणकै बीच महाभूकम्पको विपत, नाकाबन्दी, कोरोना महामारी र रसिया युक्रेन युद्धको प्रभाव नेपालीले खेप्नु पर्‍यो । २०८० सालको सुरुवात संगै राजनीतिक सुधार तथा आर्थिक संकटबाट देशलाई निकाल्ने चुनौति प्रवल रहेको छ ।