काठमाडौं । नेपालको इतिहासमा लिच्छवीकाललाई स्वर्ण युग मानिन्छ । त्यस युगमा बनेका धेरै हिति सम्पदा अहिले मौलिक सम्पदा बनेको छ । तर विडम्वना यस्ता हितिहरु वर्तमान अवस्थामा अस्तित्व बचाउन लडिरहेको छ ।

काठमाडौंको दक्षिणकोलिय ग्राममा पुरातात्विक महत्वका लिच्छवीकालिन साइट धेरै रहेको छ । यस मध्ये गणबहाल र भोटेबहालको बीच सडकमा रहेको पाँचौ शताब्दीको मानिएको लिच्छवीकालीन हिति पनि एक हो ।

जहाँ चौतारासहित हितिको पुननिमार्ण काठमाडौं महानगरपालिका वडा नं २१ ले गरिरहेको छ । तर विडम्वना पुन निमार्ण पुरातत्वको मापदण्ड विपरित भइरहेको पाइएको छ । वडाले संरक्षणको नाममा बाहिरबाट कंक्रिटको सौन्दर्यकरण मात्र गरेर खेलवाड गरिरहेको देखिन्छ ।

पुरातत्वक विभागले भने मापदण्ड विपरित पुन निमार्ण कार्य भइरहेकोले यसलाई तत्काल रोक्नु पर्ने जनाएको छ । विभागले हिति परिसरमा पूर्व भित्तामा रहेको र हितिको माथि अमोघसिद्धिबुद्धको पादपीठमा कुँदिएको अभिलेख नदेखिएको र अन्य लिच्छवीकालिन मूर्तिहरु भने यथावत रहेको जनाएको छ । पुरातत्व अधिकृत मन्जरी प्रधानले इतिहास मास्न नपाइने भन्दै विभाग सँग संमन्वय गरेर मात्र स्थानीय तहले सम्पदा संरक्षणको कार्य गर्नु पर्ने बताउनुहुन्छ ।

जन प्रतिनिधिहरुले बुझन सक्नु पर्छ कि यस्ता संवेदनशील मौलिक सम्पदाको संरक्षण र पुन निमार्ण ठेकेदारलाई जिम्मा लगाएर भ्यू टावर बनाए जस्तो सजिलो छैन ।
जन प्रतिनिधिहरुले फगत सौन्दर्यकरणको मोह त्यागेर भावी पुस्ताका लागि यस्ता सम्पदा, सम्पदा कै रुपमा हस्तान्तरण गर्नुपर्नेमा कसैको दुई मत नहोला ।