काठमाडौं । सुन्धारास्थित केन्द्रीय कारागारको अस्पताल देशभरिका बिरामी कैदीबन्दीको ‘रिफरल सेन्टर’ बनेको छ । अन्य कारागारमा उपचार नहुने कैदी बन्द बिरामीहरुलाई यो अस्पतालमा पठाउने गरिएको छ ।

देशका ७७ जिल्लामध्ये ७२ वटा जिल्लामा रहेका ७५ वटा कारागारमा कैदीबन्दीको सामान्य स्वास्थ्य परीक्षण मात्रै गरिन्छ । कैदी बन्दीहरुलाई अलिक जटिल प्रकारको रोग लागेमा सुन्धारास्थित केन्द्रीय कारागारको यही अस्पतालमा पठाउने गरिन्छ ।

केन्द्रीय कारागारले उपलब्ध गराएको तथ्यांक अनुसार ३ वटा ब्लकमा गरि हाल यहाँ ३ हजार ८ सय ५२ कैदीबन्दी छन् । यीमध्ये करिब १ हजार ५ सय ३२ जना कैदीबन्दी बिरामी रहेको र अधिकांश देशका विभिन्न जेलबाट रिफर भएर आएका बिरामी रहेको केन्द्रीय कारागारका प्रवक्ता बैकुण्ठराज रेग्मीले जानकारी दिनुभयो ।

यहाँ तुलनात्मक रूपमा मानसिक समस्या भएका बिरामी बढी छन् । कानून विपरितका क्रियाकलाप गरेकै कारण मानिसहरु जेल पर्दछन् । त्यसमाथि पक्राउ परेपछि उनीहरुमा मानसिक तनाव बढ्ने गर्दछ । त्यसकारण यस्ता बिरामीको संख्या तुलनात्मक रूपमा बढी भएको हो । यस्ता बिरामीलाई औषधि उपचारसँगै मनोविज्ञबाट समेत परामर्श दिने गरिन्छ ।

२०७२ सालको भुकम्प, कोरोनाको समयमा आएको जटिल परिस्थिती र सहकारी ठगि र अन्य आपराधिक कृयाकलापमा संलग्न भएकाहरु आफन्त वा साथी संगीबाट टाढा हुने भएपछि उनीहरुमा मानसिक समस्या उत्पन्न भएको देखिने प्रवक्ता रेग्मी बताउनुहुन्छ ।

केन्द्रीय कारागारमा सामान्यदेखि जटिल स्वास्थ्य समस्या भएका व्यक्ति छन् । यस अस्पतालमा उपचार हुन नसकेका बिरामीलाई उपत्यकाकै अन्य अस्पतालमा समेत लैजाने गरिएको छ । रक्तचाप, मधुमेह, क्षयरोग, हेपाटाइटिस लगायत रोगका पीडितहरु पनि यहाँ रहेका छन् ।

१६ सय क्षमता भएको यस जेलमा ३८ सय ५२ कैदी बन्दीहरु बस्न बाध्य भएकाले पनि उनीमा मानसिक समस्या बढ्ने गरेको छ । देशभरका कारागारमा यति बेला लगभग २८ हजारको संख्यामा कैदी बन्दी रहेका छन् । ती मध्ये अधिकांश कुनै न कुनै प्रकारका बिरामी हुने गरेका छन् । यसैले कैदीबन्दीको स्वास्थ्य उपचारका लागि अस्पतालको भवन थप्नुपर्ने, उपचार बजेट बढाउनुपर्ने र जेलमा क्षमता अनुसार कैदी बन्दीलाई राख्न पर्ने देखिएको छ ।