काठमाडौं । तिहारको पाँचौं दिन आज भाइटीका पर्व दिदीबहिनीले आफ्ना दाजुभाइलाई श्रद्धाका साथ दीर्घायु, आरोग्य र ऐश्वर्य प्राप्तिको कामना गर्दै सप्तरंगी वा पञ्चरंगी टीका लगाएर मनाउने गरिन्छ ।

भाइटीका लगाउँदा को कुन दिशामा फर्केर बस्ने भन्ने विधि पनि महत्वपूर्ण हुन्छ । भाइटीका लगाउनुअघि र लगाउँदा के कसरी गर्ने भन्ने विधि शास्त्रीय मान्यताका आधारमा गरिन्छ ।

यसवर्ष टीका लगाइमाग्ने व्यक्ति (दाजुभाइ) पूर्व फर्किएर बस्ने र टीका लगाइदिने व्यक्ति (दिदीबहिनी) पश्चिम फर्किएर दाजुभाइलाई टीका लगाइ दिनुपर्ने अन्तर्राष्ट्रिय पञ्चाङ्ग निर्णायक समितिका सभापति प्रा. डा. माधवप्रसाद भट्टराईले बताउनुभयो ।

विशेषगरि कता फर्किने भन्ने कुराको निर्धारण चन्द्रमाको अवस्था हेरेर हुने उहाँले बताउनुभयो ।

यस्तै विधिपूर्वक भाइटीका लगाउँदा सुरुमा दियो, कलश र गणेशको पूजा गर्ने र त्यसपछि अष्टचिरञ्जीवीको पूजा गर्नुपर्छ । अष्टचिरञ्जीवीको पूजा दाजुभाईको दीर्घायूको कामना गर्न गरिन्छ ।

यसैगरि चित्रगुप्त, यमराज, यमुना र धर्मराज, गणपत्यादि वनस्पत्यन्त देवताकोसमेत पूजा गर्नुपर्छ । साथै महाकाली, महालक्ष्मी र महासरस्वतीको पनि पूर्जा गर्नु पर्दछ । पूजा गरिसकेपछि दिदीबहिनीले दाजुभाइलाई बीचमा राखेर जल र तेलको धाराले घेर्नुपर्छ र यो घेराको धारा नटुटेको हुनुपर्छ ।

यसपछि ढोकामा ओखर फुटाउने गरिन्छ । ओखर फुटाउनुको अर्थ अनिष्ट तत्व घरभित्र नपसोस् र दाजुभाइलाई कुनै पनि अनिष्टले दुःख नदिओस भन्ने हो । दाजुभाइको आयु लामो होस् भनेर यमराजसँग कामना गर्दै उनीहरुको निधारमा सप्तरंगी अथवा पञ्चरंगी टीका लगाउनु पर्छ ।

खासगरि तिहारमा रातो, निलो, पँहेलो, हरियो र सेतो रंगको टीका लगाउने परम्परा छ । दाजुभाइलाई सात अथवा पाँच रंगको टीका लगाइदिएपछि उनीहरूलाई सगुनको रूपमा खानेकुरा दिनुका साथै विभिन्न फलफूल, मसला, सेलरोटीलगायतका मीठामीठा परिकार खुवाउने र उपहार दिने चलन छ ।

यसपछि दाजुभाइले पनि दिदीबहिनीलाई टीका लगाइदिएर दक्षिणा तथा उपहार दिने गरिन्छ ।

साइतमा टीका लगाउनेका लागि यस वर्ष भाइटीकाको उत्तम साइत बिहान १० बजेर ५१ मिनेटमा रहेको छ ।